Wyżyna Krakowsko - Wieluńska i Śląska

Jaskinie według długości 40 lub więcej długości nr Nazwa jaskini długość deniw. 1 Wierna dł. 1027 gł. 30 2 Wierzchowska Górna dł. 975 de. 25 3 Szachownica I dł. 690 de. 14 4 Brzozowa dł. 645 gł. 18 5 Niedźwiedzia Górna dł. 635 gł. 25 6 Rysia dł. 570 gł. 51 7 Twardowskiego dł. 500 de. 17 8 Pod Skipirzepą dł. 450 gł. 9 9 Józefa dł. 402 gł. 41,7 10 Piętrowa Szczelina dł. 400 gł. 45 11 Koralowa dł. 375 gł. 35,5 12 Pod Bukami Ii II dł. 344 gł. 25 13 Studnisko dł. 337 gł. 77,5 14 Nietoperzowa dł. 326 de. 23 15 Łokietka dł. 320 gł. 7 16 Szachownica II dł. 297 gł. -- 17 Smocza Jama dł. 276 de. 15 18 Szeroki Aven dł. 270 gł. 59 19 Kryspinowska dł. 255 gł. 5 20 Siewierska II (wyż. Śląska) dł. 250 gł. 6 21 Ciesenć dł. 245 de. 22 22 Olsztyńska i Wszystkich Św. dł. 240 gł. 24 23 Wiercica dł. 220 gł. 31 24 Szeptunów (Szmaragdowa) dł. 218 de. 23 25 Ciemna dł. 209 gł. -- 26 Spełnionych Marzeń dł. 200 gł. 41,5 27 Kryształowa dł. 200 de. 14 28 Mąciwody dł. 195 gł. 23 29 Głęboka dł. 190 de. 22,4 30 Zbójecka dł. 189 de. 15 31 Towarna i Dzwonnica dł. 183 gł. -- 32 Januszkowa Szczelina dł. 180 gł. 56 33 Racławicka dł. 168 gł. 26 34 Jama Ani (Jaskinia W Studni) dł. 158 gł. 30 35 Zegar dł. 155 gł. -- 36 Ciasny Aven dł. 150 de. 37 37 W Straszykowej Górze dł. 150 de. 21 38 W Zielonej Górze dł. 150 gł. 9 39 Maurycego dł. 143 de. 9 40 Żarska dł. 143 gł. -- 41 Błotna dł. 140 gł. 42 42 Nad Źródłem I dł. 130 gł. 16 43 Walpurgii dł. 130 de 6 44 Na Świniuszce dł. 127 gł. 37 45 Pychowicka dł. 122 gł. -- 46 Urwista dł. 120 gł. 39 47 W Kielnikach dł. 120 gł. 12 48 Na Tomaszówkach Dolnych dł. 115 gł. 16 49 Stalagmitowa dł. 110 gł. 12 50 Okopy Wielka Dolna dł. 110 gł. -- 51 W Diablej Górze dł. 107 de. 19 52 Mamutowa dł. 105 de. -- 53 Siewierska I (wyż Śląska) dł. 100 gł. -- 54 Sąspowska dł. 100 de. 13 55 Na Kamieniu dł. 100 gł. -- 56 Wiślana dł. 100 gł. -- 57 Ostrężnicka dł. 98 gł. -- 58 Krakowska dł. 96 de. 14 59 Na Biśniku dł. 96 gł. -- 60 Nibyniska dł. 90 gł. 30 61 Księdza Borka dł. 90 gł. 21 62 Niespodzianka dł. 90 gł. 17 63 Koziarnia dł. 90 de. 11 64 Sadlana dł. 89 de. 6 65 Psia dł. 85 gł. -- 66 Jasna w Strzegowej dł. 85 gł. -- 67 Biała dł. 84 de. 9 68 Bojowa dł. 82 gł. 22 69 Jasna Nad Wisłą dł. 82 gł. 3 70 Borsuka w Dubiu dł. 82 gł. -- 71 Mysia dł. 80 gł. 21 72 W Sułoszowej dł. 80 gł. 16 73 Wielkanocna dł. 77 gł. 13 74 Niedźwiedzia w Złotym Potoku dł. 76 gł. -- 75 W Kamieniu Żarskim dł. 76 gł. 6 76 Sucha dł. 75 gł. 21 77 Pod Sokolą Górą (Pochyła) dł. 70 gł. 24,5 78 Za Kratą dł. 70 gł. 17 79 W Sokolnikach dł. 70 gł. 7 80 Trzebniowska dł. 70 gł. -- 81 Pod Porzeczką dł. 67 gł. 15 82 Schronisko przy Wielkim Okapie dł. 67 gł. 15 83 Draba dł. 67 gł. -- 84 Piaskowa dł. 60 gł. -- 85 Na Łopiankach I dł. 65 gł. -- 86 Dziewicza dł. 64 gł. 16 87 Szczelina Frakcji "N" dł. 62 gł. 14 88 Kuźnica dł. 62 gł. 7,5 89 Dzika dł. 61 gł. -- 90 Pod Okapem dł. 60 de. 25 91 Bez Nazwy (W Wąwozie Żarskim) dł. 60 gł. 4 92 W Kroczycach dł. 60 gł. 11 93 Żabia dł. 59 gł. 18 94 Zawaliskowa dł. 59 gł. 9,5 95 W Trzebniowie II dł. 59 gł. -- 96 Studnia Szpatowców dł. 58 gł. 36 97 Okopy Górna dł. 58 gł. -- 98 Małotowa dł. 56 gł. 10 99 Na Śmigówce dł. 55 gł. 8 100 Gorenicka dł. 55 gł. 7 101 Piętrowa dł. 55 de. 6 102 Ewy dł. 55 gł. 11 103 Studnia w Leju (Z Garnuszkiem) dł. 54 gł. 20 104 Berkowa dł. 54 gł. -- 105 Siedlecka dł. 52 gł. -- 106 Chuda dł. 53 gł. -- 107 W Zamczysku dł. 51 gł. 13 108 W Cichym Wzgórzu dł. 51 de. 4 109 Kamiennego Gradu dł. 50 gł. 20 110 Beczkowa dł. 50 gł. 16 111 Ludwinowska dł. 50 de. 11 112 Potrójna dł. 50 de. 6 113 Z Kulkami dł. 50 gł. 5 114 Niska dł. 50 gł. 2 115 Nad Matką Boską dł. 50 gł. -- 116 Buczynowa dł. 50 gł. -- 117 Schronisko przy st. kol. Rabsztyn dł. 49 de. 9 118 Niedostępna dł. 48 de. 7 119 Jaskinia w Hucisku dł. 48 de. 4 120 Cabanowa dł. 47 gł. 8 121 Sulmowa dł. 46 gł. 11 122 Z Kominem dł. 46 gł. 10 123 Złodziejska dł. 45 de. 4 124 Brzękowicka (wyż. Śląska) dł. 45 gł. 1 125 W Ruskich Górach dł. 45 gł. -- 126 Nad Szańcem dł. 45 gł. -- 127 Magazyn dł. 44 gł. 4 128 Wielki Kanion dł. 44 gł. 13 129 Schronisko w Strzegowej V dł. 43 de. +7 130 Gaudynowska dł. 44 de. 6 131 Sypialnia dł. 44 de. 1 132 Kręta dł. 44 gł. -- 133 Omszała Studnia dł. 43 de. 14 134 Tunel Stromy dł. 43 de. 11 135 Goraja dł. 43 gł. 9 136 Gruzowa dł. 43 de. 8 137 Wielkowiejska dł. 43 gł. -- 138 Stefanowa Dziura dł. 42 gł. 15 139 Jasna Koło Smolenia dł. 42 gł. -- 140 Schronisko Przy Strzegowej III dł. 42 gł. -- 141 Ciasna w Dziurawcu dł. 41 de. 4 142 Skośny Schron dł. 41 gł. 16 143 Komarowa dł. 41 gł. -- 144 Żelazkowa Szczelina na Cisowniku dł. 41 gł. -- 145 Łabajowa dł. 40 gł. 15 146 Pod Kościolem Wschodnia dł. 40 gł. 3 147 Nad Tunelem dł. 40 de. 2

Jaskinie według głębokości 20 m lub więcej deniwelacji nr Nazwa jaskini długość deniw. 1 Studnisko dł. 337 gł. 77,5 2 Szeroki Aven dł. 270 gł. 59 3 Januszkowa Szczelina 1 dł. 180 gł. 56 4 Rysia dł. 570 gł. 51 5 Piętrowa Szczelina dł. 428 gł. 45 6 Błotna dł. 140 gł. 42 7 Józefa dł. 402 gł. 41,7 8 Spełnionych Marzeń dł. 200 gł. 41,5 9 Urwista dł. 120 gł. 39 10 Ciasny Aven dł. 150 de. 37 11 Na Świniuszce dł. 127 gł. 37 12 Studnia Szpatowców dł. 58 gł. 36 13 Koralowa dł. 375 gł. 35,5 14 Wiercica dł. 210 de. 31 15 Wierna dł. 1027 gł. 30 16 Jama Ani (Jaskinia W Studni) dł. 158 gł. 30 17 Nibyniska dł. 90 gł. 30 18 Racławicka dł. 168 gł. 26 19 Wierzchowska Górna dł. 975 de. 25 20 Niedźwiedzia Górna dł. 635 gł. 25 21 Pod Bukami dł. 120 gł. 25 22 Pod Okapem dł. 60 de. 25 23 Pod Sokolą Góra (Pochyla) dł. 70 gł. 24,5 24 Olsztyńska i Wszystkich Św. dł. 240 gł. 24 25 Nietoperzowa dł. 326 de. 23 26 Szeptunów (Szmaragdowa) dł. 218 de. 23 27 Mąciwody dł. 195 gł. 23 28 Studnia w Tankowcu dł. 23 gł. 23 29 Ciesenć dł. 245 de. 22 30 W Straszykowej Górze dł. 150 de. 21 31 Księdza Borka dł. 90 gł. 21 32 Głęboka dł. 190 de. 22,4 33 Bojowa dł. 82 gł. 22 34 Mysia dł. 80 gł. 21 35 Sucha dł. 75 gł. 21 36 Studnia w Leju (Z Garnuszkiem) dł. 54 gł. 20 37 Kamiennego Gradu dł. 50 gł. 20

Ogolne Informacje o Rejonie

Wyżyna Krakowsko-Wieluńska tworzy zwężający się ku północy pas o długości 160 km i średniej szerokości 20 km. Jest on częścią wiekszej jednostki - Wyżyny Śląsko - Krakowskiej. Administracyjnie Wyżyna położona jest na terenie trzech województw: Małopolskiego, Śląskiegi i Łódzkiego.

Wyżyna w przeważającej części zbudowana jest z nachylonej płyty górnojurajskich wapieni. Maksymalna miąszość wapieni sięga 400 m. Od zachodu granica Wyżyny jest wyraźna, a stanowi ją próg denudacyjny o wyśokości do 100 m. Na północy i wschodzie wapienie giną łagodnie pod coraz grubszą pokrywą osadów kredowych. Skały na tym terenie wystepują na zboczach dolin lub w postaci ostańców.

Z wielu znalezisk archeologicznych dowiadujemy się, że jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej zamieszkiwał człowiek pierwotny. Pierwsza wzmianka o jaskiniach Wyżyny dotycząca Smoczej Jamy na Wawelu pochodzi z XIII w. i jest w ogóle najstarszą pisaną wzmianką o jaskiniach Polski. W XIX wieku popularną atrakcją stały się jaskinie okolic Ojcowa. Zwiedzało je wtedy wiele znanych osobistości życia politycznego i kulturalnego. Jaskinię Ciemną zwiedzał król Stanislaw August Poniatowski. W tym okresie prowadzono też badania archeologiczne w wielu jaskiniach okolic Krakowa. Od poczatku XX wieku i później do początku lat 50-tych wiele jaskiń zostało odkrytych i spenetrowanych przez poszukiwaczy "szpatu" - krystalicznego kalcytu używanego wówczas przy produkcji szkła. Był on sprzedawany do hut po dość wysokiej cenie. W tym właśnie okresie szata naciekowa wielu jaskiń została doszczętnie zniszczona. Los taki spotkał między innymi niegdyś najładniejszą jaskinię Polski - Olsztyńską. W czasie II Wojny Światowej wiele jaskiń Wyżyny służyło za kryjowki miejscowej ludności i partyzantom. W roku 1951 pojawiła się obszerna praca Kazimierza Kowalskiego opisująca wszystkie znane ówczesnie jaskinie Wyżyny (a w 1954 jej uzupełnienie). W latach następnych teren Wyżyny był polem licznych odkryć. Nowe jaskinie odkrywano podczas szczegółowej penetracji terenu przez grotołazów, ale też i podczas prac w kamieniołomach, karczowania lasu, kopania studni lub innych prac gospodarskich.

Na terenie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej poznano obecnie ok. 1500 jaskiń i schronisk. Wiekszość to obiekty niewielkie o długości do kilku metrów (stąd też problemy z inwentaryzacją; nie wiadomo do końca co uznać za jaskinię). Liczba jaskiń systematycznie rośnie, co może wydawać się dziwne, gdyż teren ten jest gęsto zamieszkały i dokładnie poznany. W latach 1985-99 liczba jaskiń przekraczających 40 m dlugości wzrosła z 81 do 123, a więc aż o 52%. W ostatnich latach odkryto wiele z największych jaskiń jurajskich (łącznie z najdłuższą na tym terenie): Wierną, Szeptonów, Jamę Ani, Błotną,, Ciesenć czy ostatnio Brzozową. W jaskiniach znanych wcześniej odryto nowe partie. Ogólnie w latach 1985-99 długość korytarzy w jaskiniach tego terenu dluższych niż 40 m wzrosła z 10,566 km do 16,176 km czyli aż o 53%. I choć teren Jury jest obecnie głównie poligonem szkoleniowym dla początkujących grotołazów przed wyprawami do dużych i trudnych jaskiń tatrzańskich, to i tu zdarzają się cały czas ciekawe odkrycia.

W zwiazku z ogólną dostępnością tego terenu, tak jak nigdzie indziej w naszym kraju, ostro zarysowuje się problem ochrony jaskiń. Wiekszość z nich leży na terenie zespołu Jurajskich Parkow Krajobrazowych, a część jest objęta ochroną jako pomniki przyrody. Niestety nawet te, które leżż na terenie rezerwatów są systematycznie niszczone. Licznie odwiedzający je ludzie pochodzą z różnych grup, a więc: obozów wędrownych, harcerskich, szkół przetrwania, młodzieżowych oaz, grup niezorganizowanych, wagarowiczów i pijaczków. Wszyscy oni dostają szału na widok dziury w ziemi i gramolą się tam bez opamiętania, często ryzykując życie i zdrowie z braku doświadczenia i sprzętu. Jeśli dodamy do tego rolników, którzy traktują jaskinie jako źródło łatwo dostępnego kamienia lub doskonałe i darmowe śmietniki, obraz który się wyłania jest dramatyczny. Jedyną skuteczną ochroną okazują się drzwi pancerne zainstalowane w otworze. Z drugiej strony niezrzeszeni w klubach jaskiniowych turyści dokonują niejednokronie ciekawych odkryć jak też i stanowią naturalne zaplecze osobowe środowiska grotołazów.

Obszerniejsze informacje na temat jaskiń tego rejonu można znaleźć w doskonałej książce: "Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej" autorstwa M. Szelerewicza i A. Górnego. Książka ta zawiera pełne opisy jaskiń powyżej 40 m. długości i listę pozostałych jaskiń według stanu na rok 1985.

Zamieszczona tu lista sporządzona została w dużej mierze na podstawie wspomnianej książki i informatora "Jaskinie Wyżyny".

POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrócić do menu opisów szczegółowych regionów.

POWRÓT NA STRONĘ TYTUŁOWĄ: tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.

Ostatnia zmiana 2014.03.06