Kalcyt - CaCO3 (węglan wapnia), podstawowy składnik skał wapiennych, wykrystalizowuje w układzie trygonalnym, bezbarwny i przezroczysty choć najczęściej zabrudzony innymi minerałami jest biały, żółtawy lub rdzawy i jedynie prześwitujący. W postaci krystalicznej spotykany najczęściej w skałach wapiennych i marmurach. Kalosze - obuwie grotołaza (zob.). Kamieniołom - niekiedy miejsce usytuowania otworu jaskini. Kanał krasowy - strefa uprzywilejowanego przepływu wód krasowych (zob.), wykorzystująca zwykłe szczeliny tektoniczne. Kanały mogą mieć średnicę od kilku do kilkudziesięciu metrów (zob. też: Korytarz jaskiniowy).
Karabinek zakręcany - zob.: Maillon Rapide. Nazywa się też tak karabinki posiadające blokadę zamka. Trzy najczęściej spotykane odmiany tych karabinków to: a) z zakręcaną blokadą zamka, b) ręczną szybką blokadą zamka c) z automatyczną blokadą zamka. Karbid - CaC2 (węglik wapnia) - sztucznie otrzymywana substancja chemiczna, łączona z wodą w wytwornicy (zob.), reaguje wydzielając spore ilości acetylenu i ciepła. Karbidka - zob.: Karbidówka. Karbidówka - (I) wytwornica (zob.) acetylenu (zob. też: Karbid); - (II) także lampa górnicza w zamierzchłych czasach przerabiana na potrzeby jaskiniowe. Karimat - materacyk o grubości 8-15 mm z pianki poliuretanowej (lub z innego tworzywa) nie nasiąkający woda, lekki i znakomicie izolujący cieplnie od podłoża. Stworzony po raz pierwszy przez firmę Karrimor dla której zastrzeżona została nazwa karrimat. Karta taternika - niezwykle prestiżowy dokument uprawniający np.: do prowadzenia samodzielnych akcji w Tatrach. Kartowanie - wykonywanie pomiarów i sporządzanie planów jaskiń (zob.), podstawowa czynność inwentaryzacji (zob.).
Kaskady - (I) wodospad, w którym spadająca woda załamuje się na szeregu progów (zob.); - (II) forma polewy (zob.) naciekowej do złudzenia przypominająca często zamarznięte kaskady wodne. Oba powyższe zjawiska przybierają często w jaskini (zob.) monstrualne rozmiary i są bardzo widowiskowe. Z tego powodu są często tłem zdjęć wykonywanych pod ziemią; - (III) zespół stopni, progów składający się na korytarz jaskiniowy (zob.) lub studnię (zob.). Kaziowy sprzęt - sprzęt produkowany przez niejakiego Kazika z Kielc. Synonim wszelkich samoróbek. Uwaga! Używanie Kaziowego sprzętu jest niebezpieczne i ryzykowne. Cóż, sam Kazik używa sprzętu zachodniej produkcji.
Kierownik (wyprawy, akcji, szychty) - grotołaz (zob.) lub łojant (zob.) zarządzający (wyprawą, akcją, szychtą) którego polecenia wypełnia się niezwłocznie i bezwzględnie. Klama - dobry chwyt. Wyjątkowo dobry chwyt to "klama tramwajowa"' lub "klama po pachy" Klarowanie - zwijanie liny. Klin - stożkowy element spita (zob.) sporządzony ze stali hartowanej. Klinowanie - technika wspinaczki (zob.) w rysach (zob.). Łojant (zob.) przemieszcza się do góry, klinuje w rysie ręce (dłonie, łokcie) i nogi (stopy kolana). Użycia innych części ciała nie zaleca się. W rysach przeszerokich (zob.) klinowanie może być bardzo finezyjne. Klipić się - określenie stosowane dla korytarzy i szczelin gdy te zaczynają zwężać się na tyle iż nie są do przejścia. Klub Wysokogórski - historyczny przodek PZA (zob.), data jego powstania to żelazne pytanie egzaminacyjne na kursach wspinania. Klucz - (I) przyrząd do wkręcania śrub w spity (zob.) (najczęściej nr 13); - (II) sposób zjazdu (zob.) na linie (zob.) bez przyrządu, np.: klucz Dulfera. Kluczowe miejsce - najtrudniejszy technicznie odcinek drogi wspinaczkowej (zob.). Knife - malutki cienki hak (zob.). Kotły eworsyjne - częściej zwane wirowymi, owalne zagłębienia w stropach (zob.) jaskiń bądź też na spągu (zob.) korytarzy (zob.), o ogładzonych ścianach. Ich głębokość (wysokość) jest zawsze większa od średnicy. Występują w miejscach zawirowań płynącej wody. Nie wszystkie spotykane w jaskiniach kotły są jednak pochodzenia eworsyjnego. - (II) główka haka. Kolumna naciekowa - zob.: Stalagnat.
Kombinezon - specjalistyczny ubiór stosowany w taternictwie jaskiniowym. Wyróżnia się kombinezony zewnętrzne (zob.: Kombajn) i wewnętrzne (zob.: Wnętrze). | Komin - pionowy lub stromo pochylony kanał krasowy (zob.) biegnący ku górze; czasem łączy korytarze jaskiniowe (zob.) położone na różnych poziomach lub wyprowadza nas ku powierzchni. Od studni (zob.) generalnie różni się tym iż jego przejście zmuszeni jesteśmy zaczynać od dołu wspinaczką (zob.). - (II) kawałek dętki służący do transportu karbidu (zob.); - (III) nieprzyjemne bo kruche, ciasne, błotniste ciągi (zob.) jaskini. Konfitura - najczęściej w bułach (zob.) - kiedy buły siądą (zob.). Kontrkostka - kostka (zob.), której zadaniem jest zabezpieczenie kostki głównej - tej, która będzie przenosić obciążenie podczas wyłapywania (zob.) - przed wypadnięciem. Korek - u grotołazów (zob.) najczęściej lodowy lub śnieżny, powszechnie nielubiany, bo przez niego jaskinia "nie puszcza". Na mniej udanych wyprawach częściej do czynienia mamy z korkami butelczanymi. Korker - but piłkarski, który - po odcięciu z jego przedniej części korków i ewentualnym podklejeniu mikrogumą - staje się namiastką buta wspinaczkowego. Obecnie - w dobie Firezów (zob.) - korkery są anachronizmem, w każdym razie nie powinni ich używać ekstremaliści (zob.).
Koszulka - oplot liny (zob.) osłaniający jej rdzeń. Kotwa - rodzaj stalowego kołka (nitu) osadzanego w skale stanowiącego potem stały punkt zaczepienia dla stanowiska lub asekuracji. Kotwy można osadzać w otworach wierconych za pomocą wiertarki lub ręcznie z wykorzystaniem samej kotwy podobnie jak spit (zob.). Kotwa trzyma się w otworze przez rozklinowanie fragmentu koronki lub z pomocą specjalnego kleju. Różnica pomiędzy kotwą a spitem biorąc pod uwagę ich budowę często jest prawie niezauważalna. Jednak kotwy inaczej przenoszą siły i w odróżnieniu do spitów są bardziej wytrzymałe na siły działające poosiowo, bez potrzeby stosowania specjalnych plakietek (zob. też: Batinox, Longlife, Coeur goujon, Ring). Kras - procesy rozpuszczania skał stosunkowo łatwo rozpuszczalnych (zob.: Skały krasowiejące) przez wody powierzchniowe i podziemne, wraz z procesami towarzyszącymi składającymi się na krasowienie (zob.), a także wytwarzana przez nie charakterystyczna rzeźba terenu takie jak lapiaz (zob.), leje krasowe (zob.), uwały (zob.), polja (zob.), doliny krasowe (zob.), jaskinie (zob.) czy system odwodnienia. Wybitnie najpospolitszy powód powstawania dużych jaskiń i najpoważniejszy argument uzasadniający istnienie klubów speleo. Kras gipsowy - kras w gipsach. Gipsy są znacznie mniej rozpuszczalne niż skały solne (zob. też: Kras solny), lecz znacznie bardziej niż wapienne (zob. też: Kras wapienny). Kras kopiasty - kras występujący zwykle w strefie tropikalnej; wskutek głębokiego krasowienia (zob.) skał tworzą się mogoty (zob.), zaś obniżenia krasowe powstające wzdłuż szczelin tektonicznych np.: uwały (zob.) czy polja (zob.) są wyściełane grubymi seriami utworów nieprzepuszczalnych oraz aluwiami (zob.), wskutek czego zyskują płaskie dna. Kras (nagi, nieprzykryty, odkryty) - kras w skałach krasowiejących (zob.) nie przykrytych glebą ani zwietrzeliną, może występować jedynie w głębszych częściach szczelin. Kras solny - kras w skałach solnych. Kras wapienny - kras w skałach wapiennych. Kras zakryty - kras rozwijający się bezpośrednio pod pokrywą utworów niekrasowiejących, lecz wodoprzepuszczalnych np.: piasku, lessu, gleby. Krasowienie - zespół procesów formujących specyficzny system odwodnienia (w dużej mierze podziemnego), powodujących powstawanie jaskiń i charakterystycznej rzeźby terenu na obszarach zbudowanych ze skał krasowiejących (zob.), obejmujących przede wszystkim rozpuszczanie tych skał, przy mniejszym udziale erozji (zob.) i sedymentacji.
Krwawa pięść - obrazowa (i często adekwatna do rzeczywistości) nazwa metody klinowania (zob.) przy użyciu zaciśniętej pięści.
KTJ PZA - Komisja Taternictwa Jaskiniowego PZA (zob.). Najwyższa władza grotołazów w Polsce. Kult obsceny - zjawisko niestety niezwykle popularne wśród łojantów (zob.). Zwracamy Kolegom uwagę, że okrzyki w rodzaju "O k...!", "Ty ch...!", - że nie wspomnimy o wielu innych - zakłócają w pewnym stopniu odwieczną harmonię gór, a nawet mogą być przyczyną okropnego wypadku gdy hałas spowoduje zejście lawiny. Kurs - spotkania towarzyskie na których instruktorzy zdradzają się swoją wiedzą. Zwykle część kursantów (ta mniejsza) załapuje bakcyla i zostaje dobrymi (lub bardzo dobrymi) łojantami (zob.) czy grotołazami (zob.). Ta druga część (na ogół większa) stwierdza jednak po czasie że pomyliła kierunek i przerzuca swe zainteresowania na inne hobby. Kurs składa się z części teoretycznej i praktycznej, trwa kilka miesięcy i zakończony jest egzaminem. Kursant - ostatnio także coraz częściej kursantka - tworzą odrębną klasę społeczności taternickiej. Kursant(ka) ma pewne obowiązki - wszyscy wiedzą jakie - ale ma też pewne prawa, może na przykład bezkarnie zajajarzyć (zob.: Jajarz). |
POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrócić do menu szkoleniowego.
POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.