List w sprawie niszczenia jaskiń góry Połom

Jest to kopia listu TTPiK udostępniona dla informacji środowiska speleologicznego, a list nie przedstawia stanowiska autorów strony ani KTJ.

Szanowny Panie.

Sprawa niszczenia bezcennych tworów przyrody nieożywionej - jaskiń - na Górze Połom przez użytkownika kamieniołomu wapienia zlokalizowanego na w/w górze znana jest szerokiej rzeszy organizacji speleologicznych, ekologicznych, państwowym służbom ochrony przyrody a także naukowcom - badaczom jaskiń.
Jednakże skala zniszczeń i szybkość postępującej eksploatacji kamieniołomu w ostatnim czasie powinna zwrócić uwagę wszystkich służb ochrony przyrody Województwa Dolnośląskiego. Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. Nr 49, poz. 196 z 1994r.) wyraźnie wskazuje, iż organy samorządu terytorialnego są obowiązane zapewnić ochronę środowiska w szczególności przez: rozmieszczanie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska, zapewnienie w prowadzonej działalności gospodarczej wymaganej ochrony elementów przyrodniczych, dbałość o walory krajobrazowe środowiska (art.66) W/w ustawa precyzyjnie definiuj "ochronę przyrody" (art.2), "równowagę przyrodniczą" (art.3.1), "zasoby przyrodnicze środowiska" (art.3.2), "kształtowanie środowiska" (art.3.3), "zrównoważony rozwój" (art. 3.4), "uciążliwości dla środowiska" (art.3.6). Ustawa wprowadza także zasadę zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, która stanowi podstawę do sporządzania i aktualizacji zagospodarowania przestrzennego gmin (art.5, art.6). Wierzymy, że Państwo zauważą sprzeczności w relacji służby ochrony środowiska - działania użytkownika kamieniołomu.
Dotychczasowe próby ochrony jaskiń na Górze Połom jak widać nie przyniosły żadnego rezultatu. Jako organizacja zajmująca się ochroną środowiska uważamy, iż najwyższy czas znów powrócić do tematu ochrony jaskiń i środowiska jaskiniowego na Połomie, aby ocalić to, co jeszcze ocalić można, jak również dokonać wnikliwej inwentaryzacji jaskiń zniszczonych. Jaskinie są z pewnością jednym z najcenniejszych dóbr przyrody nieożywionej Polski. Na Górze Połom zostało już zniszczonych kilkadziesiąt takich obiektów jaskiniowych. Ostatnio przestała istnieć bezcenna jak zresztą każda - Jaskinia Porcelanowa.
Najistotniejszym problemem jest jednak fakt, że w najbliższym czasie przestanie istnieć jedna z najcenniejszych jaskiń Polski - Jaskinia Kryształowa, dorównująca swoją szatą naciekową Jaskini Niedźwiedziej (Kletno) i Jaskini Raj, o czym chcielibyśmy oficjalnie poinformować służby ochrony przyrody. Jesteśmy przekonani także o tym, iż lista zniszczonych obiektów nie ma prawa już rosnąć, gdyż nadszedł czas rozliczenia niszczyciela sudeckiej przyrody z wieloletniej działalności przeciwko bezbronnej przyrodzie.
Na potwierdzenie faktu ogromu zniszczeń bezcennych tworów, powstających przez miliony lat przedstawiamy listę jaskiń, które przed zniszczeniem doczekały się oficjalnych publikacji, a których już nie ma, gdyż jak wiadomo użytkownika kamieniołomu nie interesuje nic prócz wydobycia, czyli dochodów. (załącznik nr 1) I tu nasuwa się pytanie: Czy w rodzimym kraju inwestora kamieniołomu władze dopuściłby na zniszczenie tak bezcennych obiektów? Z pewnością nie. Zdecydowanie lepiej jest niszczyć "u kogoś", a swoje chronić. Wielokrotnie były już prowadzone rozmowy na ten temat, niestety wniosków nie wyciągnęliście Państwo żadnych.

Zwracamy się więc do Państwa z następującym wnioskiem o:
1. Zajęcie przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Powiatu Złotoryjskiego oficjalnego stanowiska w kwestii dotyczącej jaskiń już doszczętnie zniszczonych.
2. Wydania decyzji, w trybie natychmiastowego wykonania, zabezpieczającej przed zniszczeniem jednej z najcenniejszych jaskiń Polski - Jaskini Kryształowej. (załącznik nr 2)
3. Objęcia ochroną, jako stanowisk dokumentacyjnych, Jaskini Kryształowej oraz jaskiń położonych na obszarach kamieniołomu, gdzie eksploatacja została już zakończona lub nie będzie prowadzona (art. 44.1. ustawy o ochronie przyrody z dn. 16.04.2004r. - Dz. U. Nr 92, poz. 880).

Ponadto życzylibyśmy sobie, poinformowania Towarzystwa o decyzjach końcowych w poruszanej przez Towarzystwo sprawie niszczenia jaskiń Góry Połom oraz w miarę możliwości przekazania Towarzystwu kopii protokołu z wizji terenowej pracowników wydziału, w celu umożliwienia zapoznania przez Towarzystwo Departamentu Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska.
Towarzystwo Turystów Przyrodników i Krajoznawców uzyskało oficjalne poparcie dla działań mających na celu ochronę w/w jaskiń od Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody we Wrocławiu oraz Wydziału Ochrony Środowiska Oddziału Zamiejscowego Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze i pozostaje z powyższymi służbami ochrony przyrody w stałym kontakcie w kwestiach merytorycznych i formalno - prawnych. Naszym życzeniem jest jednak rozwiązanie tego problemu w kooperacji ze Starostwem Powiatowym w Złotoryi.
Apelujemy do Pana Starosty o jak najszybszą interwencje w tej sprawie albowiem, jak wynika z otrzymanych przez nas informacji w najbliższym czasie Jaskinia Kryształowa przestanie istnieć. Znane są z historii przypadki obejmowania ochroną rezerwatową obszarów po dawnych kamieniołomach w czasie, gdy większość jaskiń została bezpowrotnie zniszczona, kiedy to nie było już czego chronić np. "Rezerwat Wietrznia w Kielcach ( zniszczono Jaskinię Naciekową dł. 100 m, trzypoziomowa, wspaniała szata naciekowa zniszczona w wyniku eksploatacji wapienia w 1960 r. ), Rezerwat Kadzielnia w Kielcach ( jaskinie niszczone w latach 1904 -1963 ) Kamieniołom Ołowianka k/ Miedzianki gm. Małogoszcz (jaskinie zniszczone w wyniku eksploatacji wapienia w 1965 r.). Przykładem właściwej ochrony można nazwać kamieniołom wapienia w Jaworzni gm. Piekoszów, gdzie ocalono Jaskinię Chelosiową Jamę, co w niedługim czasie pozwoliło stwierdzić, że jest ona miejscem schronienia dla chronionych gatunków zwierząt, a co najważniejsze jedną z najdłuższych jaskiń Polski - ok. 3700 m" ¹. Dobrze byłoby, aby kamieniołom na Górze Połom obok Jaworzni stał się chlubnym przykładem zwycięstwa rozumu, ochrony przyrody i dalekosiężnego spojrzenia, a nie krótkowzroczności i nastawienia jedynie na "robienie pieniędzy w imię koncesji".
Plan ruchu zakładu wydobywczego z całą pewnością mógłby iść w parze z ochronną bezcennych walorów przyrodniczych, które to Polska wnosi jako jeden z największych swoich atutów do Zjednoczonej Europy. Tym bardziej wydaje się zasadna ochrona tych obiektów, im bardziej dzisiaj stają się one nie tylko polskim, ale Europejskim Dziedzictwem Przyrodniczym. Pragniemy również zwrócić Państwa uwagę na szanse rozwoju terytorialnego gminy Wojcieszów w oparciu właśnie o obiekty przyrody nieożywionej - jaskinie - na Górze Połom. Te bezcenne przyrodniczo obiekty, dzięki Państwu, mogą zostać przekształcone w obiekty turystyczne, zaś gmina Wojcieszów w region turystyczny. Wiążą się z tym rzecz jasna dodatkowe profity jak uruchomienie baz noclegowych (np. agroturystyka), baz gastronomicznych i szeregu innych usług związanych z turystyką. Wszakże lepiej jest tworzyć i chronić niż niszczyć.
Mamy nadzieją, iż znajdziemy w Panu Staroście sojusznika w walce o ochronę bezcennego dziedzictwa przyrodniczego Polski, które znajduje się na Górze Połom. Jedynie Państwo, jako władze Powiatu, możecie powstrzymać to bezczeszczenie Polskiej przyrody, tym bardziej, że teren kamieniołomu należy do Skarbu Państwa. I zdaje się, że nie bez celu ta instytucja państwowa została nazwana Skarbem. Chrońmy Skarby Polski! Ratujmy to, co jeszcze uratować można!

Sekretarz TTPiK Prezes TTPiK

mgr Agnieszka Markowiak, mgr inż. Artur Ponikiewski

Do wiadomości:
Wojewódzki Konserwator Przyrody we Wrocławiu;
Wydział Ochrony Środowiska Oddział Zamiejscowy Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze;
Stowarzyszenie Speleoklub "Bobry" Żagań;

Całość dokumentacji merytorycznej przekazanej przez Towarzystwo do Starostwa Powiatowego w Złotoryi została zgromadzona i udostępniona przez Speleoklub "Bobry" Zagań.

¹ - Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego, pod red. Jana Urbana, Warszawa 1996;

Załącznik 1

JASKINIE ZNISZCZONE NA GÓRZE POŁOM
wg "JASKINIE SUDETÓW" - pod red. naukową MARIANA PULINY, Warszawa 1996r., wydawca Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi

S-5.8 Jaskinia Głęboka dł. 29m.
S-5.9 Jaskinia Kominowa dł. 33m.
S- 5.10 Jaskinia Naciekowa dł. 26m.
S-5.12 Jaskinia Obok Wschodniej dł.?
S-5.22 Jaskinia Pluszowych Nacieków dł. 35m.
S-5.24 Jaskinia Południowa dł. 20m.
S-5.27 jaskinia Wschodnia dł. 14,5m.
S-5.28 Jaskinia Wysoka dł. 25m.
S-5.32 Jaskinia Gwiaździsta dł. 562m.
S-5.33 Jaskinia Jasna dł.146m.
S-5.34 Jaskinia Nad Skrajnią dł.124m.
S-5.36 Jaskinia Środkowa dł.120m.
S-5.37 Jaskinia Wałbrzyska dł. 121m.
S-5.38 Jaskinia Za Sztolnia dł.118m.
S-5.39 Jaskinia Porcelanowa dł. 134m.
S-5.42 Jaskinia Meanderek dł. 44m.

RAZEM: 1 551,5m. ZNISZCZONYCH KORYTARZY!!!

	POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrocić do spisu artykułów.
	POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrocić na stronę tytułową.

Ostatnia zmiana 2004.12.14