DŁUGOŚĆ: 200 m DENIWELACJA: 21 m (-14,5 m, + 6,5 m) WYSOKOŚĆ OTWORÓW: 1 (dolnego) ok. 255 m n.p.m., 2 (górnego) ok. 266 m n.p.m. POŁOŻENIE OTWORÓW: Kielce, były kamieniołom Kadzielnia, obecnie park miejski
PODSUMOWANIE: Jaskinia Szczelina na Kadzielni wraz z systemem Prochownia - Jaskinia odkrywców jest w ramach projektu Geoparku Kielce są przygotowywane do udostępnienia jako atrakcja turystyczna. W ramach tego projektu planowane jest połączenie wszystkich jaskiń w jedną całość dostepną w miare wygodny sposób dla człowieka.
![]() |
fot. J. Jach, M. Saganowski |
OPIS JASKINI: Otwory jaskini są sztuczne.
Dolny jest obszerny, ma zaokrąglony strop. Górny jest niewielki,
owalny. Otwór dolny wprowadza do nieregularnej komory o wymiarach
5 x 5 m. Dno komory opada na NW i pokryte jest blokami skalnymi.
W północnej części komory rozwija się krótki korytarzyk zasypany
gruzem (dawniej łączący się z głównym ciągiem jaskini). Główny
ciąg jaskini kontynuuje się w NE części komory wstępnej. Biegnący
stąd kilkumetrowy korytarzyk prowadzi do Wysokiej Komory stanowiącej centralny punkt jaskini, z którego rozchodzi się
kilka dalszych jej ciągów. W jej północnej części znajduje się
niewielki próg, za którym rozciąga się Sala Dolna z namuliskowym
dnem. Również ta sala jest stosunkowo obszerna. We wschodniej
ścianie tej sali znajduje się wejście do kilkumetrowego, niskiego
i błotnistego korytarzyka, ciągnącego się ku górze. Natomiast z
jej zachodniej części dwoma przejściami (obok bloków skalnych)
dochodzi się do obszernego Strzelistego Korytarza biegnącego w
dół w kierunku SW. Jego koniec stanowi najniższy punkt jaskini.
Na południe od Wysokiej Komory - za dużymi blokami - znajduje się
ciasna szczelina (przejście zapieraczką), ku górze przechodząca
do wyższego piętra jaskini, dołem zaś prowadząca do Wielkiej
Szczeliny. Wielka Szczelina to wysoki szczelinowy korytarz o dnie
pokrytym gliniasto-gruzowym namuliskiem. Końcowy jego odcinek
wznosi się nieco i przechodzi w ciasne, niedostępne szczeliny.
Górna część Wielkiej Szczeliny łączy się z wyższym piętrem
jaskini i górnym otworem.
Górne piętro jaskini połączone jest z niższym wspomnianą wyżej
szczeliną, krótkim korytarzykiem biegnącym do Wielkiej Szczeliny oraz progiem o wysokości 4 m, schodzącym bezpośrednio do Wysokiej
Komory. Nad tym progiem zwanym Dzikim Koniem położona jest główna
pustka górnego piętra - Sala Górna o namuliskowym, gliniastym
dnie. W ścianie wschodniej tej sali znajduje się wejście do
kilkumetrowego niskiego korytarzyka, natomiast w części SE sali,
w jej stropie rozwija się kominek stanowiący najwyższy punkt
jaskini. W tej części jaskini spotyka się nacieki jaskiniowe
reprezentowane przez fragmenty polew, a także fragmenty
kopalnych, zawieszonych na ścianach i spojonych kalcytem
namulisk. W latach sześćdziesiątych obserwowano tu również
niewielkie stalaktyty i heliktyty.
Jaskinia występuje w obrębie wapieni górnego dewonu - franu. Jest
formą krasową rozwiniętą wzdłuż pionowych szczelin ciosowych.
Powstała podczas wgłębnej cyrkulacji wodnej o znacznym ciśnieniu.
Należy, podobnie jak inne jaskinie wschodniej ściany Kadzielni, do
sytemu krasowego powstałego w pliocenie i wypełnionego osadami
plejstoceńskimi. Namulisko w salach i korytarzach jaskini jest
przeważnie gliniasto-gruzowe. Miejscami tworzą je czerwone,
plastyczne iły.
Jaskinia jest sucha, niekiedy dolne korytarze bywają wilgotne. Ma
mikroklimat dynamiczno-statyczny. Zimą komora wstępna i
południowa część Wielkiej Szczeliny są wymrożone. Tworzą się tu
nacieki lodowe. Niekiedy płatki lodowe pojawiają się na ścianach
nawet w Wysokiej Komorze. Światło sięga do końca komory wstępnej,
zaś przy otworze górnym kilka metrów w głąb korytarza.
Przy obu otworach jaskini występują trawy, na ścianach pojawiają
się płaty glonów. Fauna jaskiniowa jaskini jest bogata. Oprócz
nietoperzy (stwierdzono 8 gatunków), innym kręgowcem żyjącym w
jaskini jest kuna. Bezkręgowce reprezentowane są przez muchówki,
pająki, równonogi i mrówkowate.
![]() |
fot. J. Jach, M. Saganowski |
HISTORIA POZNANIA: Jaskinia jest często odwiedzana przez ludzi. Śladami ich pobytu są pozostałości ognisk przy wejściu i śmieci. Otwory jaskini odsłonięte zostały podczas eksploatacji wapieni. Komorę wstępną jako pierwsi zwiedzili najprawdopodobniej pracownicy kamieniołomu. Dalsze części zostały spenetrowane w połowie lipca 1959 roku przez W. Króla i B. W. Wołoszyna, którzy zwiedzili jej dolne partie. W kilka dni później W. Król i J. Zaborek odkryli Wielką Szczelinę, a we wrześniu tegoż roku B. W. Wołoszyn spenetrował górne piętro jaskini, zaś w dolnym piętrze Strzelisty Korytarz. Informacja o odkryciu i pierwszy opis jaskini ukazał się w prasie codziennej w 1960 roku. W jaskini prowadzone były w latach 1959-1962 obserwacje mikroklimatyczne i faunistyczne. Wiosna 1992 roku A. Idzik, K. Rytka i L. Skupin (Speleoklub Świętokrzyski) wyeksplorowali kilka metrów w bocznym korytarzyku odchodzącym z Dolnej Sali. Dalsze prace eksploracyjne, polegające głównie na wybieraniu namuliska podjęli członkowie Speleoklubu Świętokrzyskiego na przełomie 2004/2005 w ramach projektu Geoparku Kielce. Prace są są obecnie kontynuowane.
BIBLIOGRAFIA:
POWRÓT
WYŻEJ: tutaj możesz wrócić na poprzednią
stronę.
POWRÓT
NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrócić na
stronę tytułową.
Ostatnia zmiana 2006.12.10