Jaskinia w Rudkach

DŁUGOŚĆ:            ok. 45 m
DENIWELACJA:        ok. 30 m
WYSOKOŚĆ OTWORU:    226 m n.p.m.
POŁOŻENIE OTWORU:   Rudki-Zagaje, gmina Nowa Słupia, dno rzeki Pokrzywianki.

OPIS JASKINI: Jaskinia powstała w spękanych dolomitach dewonu dolnego zapadających się monoklinalnie pod kątem 35^o - 40^o na północ. Zgodnie z ulawicowaniem skał rozwinął się pojedynczy, stromo opadający ku NNE korytarz, który w 1966 roku spenetrowano na długości około 45 m. W części przypowierzchniowej miał on około 2 metrów szerokości oraz 2-3 metrów wysokości. Do środkowej części jaskini korytarz rozszerzał się osiągając około 7 m wysokości i 6 m szerokości. Ściany tej jaskini były gładkie, bez form eworsyjnych i nacieków. Bardzo wyraźnie widoczne było ulawicowanie a nawet laminacja dolomitów oraz wypreparowane bochenkowate konkrecje sferosyderytów o średnicy 15 do 45 cm, niekiedy utlenionych w rozsypujący się ziemisty limonit. Podczas badania jaskini na dnie korytarza zachowały się osady jaskiniowe, które w części środkowej pokrywały całe dno, a w części końcowej całkowicie czopowały korytarz aż do stropu. Były to gliny rezydualne, piaski i rumosz dolomitów, sporadycznie też większe, oderwane od stropu bloki skalne. Wcześniej prawdopodobnie osady jaskiniowe wypełniały znacznie większą objętość korytarza, o czym świadczyło betonowe wypełnienie przylegające do stropu na odcinku około 27 m od początku jej długości.

HISTORIA POZNANIA: Jesienią 1965 roku, w celu zapobieżenia zagrożeniom powodziami poflotacyjnych stawów osadnikowych kopalni pirytu w Rudkach, podjęto budowę sztucznego koryta prostującego kilka meandrów Pokrzywianki u podnóża wzgórza Zapusty. W lutym 1966 r. wysoki stan wody roztopowej spowodował, że rzeka przerwała wał zabezpieczający wykopy budowanego koryta i Pokrzywianka zaczęła płynąć tym korytem. Na początku marca zaobserwowano, że część wody wchłaniana jest do ponoru, który ujawnił się w skalach dolomitowego podłoża. Po opadnięciu wód stwierdzono kawernę krasową wypełnioną gliniasto-rumoszowym materiałem. Obawiając się infiltracji wód do kopalni poszerzono kawernę wybierając z niej część osadów jaskiniowych, a następnie ją zabetonowano. W lipcu tego samego roku następna deszczowa fala powodziowa na Pokrzywiance ponownie przerwała wały, a przepływająca niedokończonym nowym korytem rzeka spowodowała wypłukanie niedokładnie wybranych osadów i odsłonięcie jaskini o długości około 45 m, wg powyższego opisu.
Na zlecenie kopalni "Staszic" w Rudkach jaskinię tę zbadali pracownicy Instytutu Geologii w Kielcach: Z. Rubinowski i Z. Kurpiński, ktorzy wykonali jej szkicowy plan, dokumentację fotograficzną wnętrza, a następnie projekt zabezpieczenia koryta rzeki przez zabetonowanie szczelnie korytarza jaskiniowego. Bylo to niezbędne ze względu na zwiększone podczas powodzi wypływy wód na II i III poziomie wydobywczym kopalni. Zalecenie ekspertyzy zrealizowano skutecznie, gdyż nie sygnalizowano już nigdy później żadnych problemów ze zjawiskami krasowymi o okolicach Rudek.

BIBLIOGRAFIA:

1. Rubinowski Z.: "Jaskinia w Rudkach" - [W:] Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego, Urban J. (red.), PTPNoZ, Warszawa 1996.

POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrócić na poprzednią stronę.

POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.

Ostatnia zmiana 1999.12.17.